استفاده از منابع موجود یا بکارگیری منابع جدیدی که رقبای شما به آن دسترسی ندارند.

بازطراحی کارآتر فعالیت‌های کلیدی که می‌تواند مبتنی بر فناوری‌های جدید باشد.

دسترسی آسان به یک شریک تجاری منحصربه‌فرد که فرایندهای کسب و کار شما را با کیفیت بالاتری پشتیبانی می‌کند.

این تاکتیک‌ها باعث بالا رفتن بهره‌وری شده و به تبع آن، برای شما مزیت رقابتی با رقبای‌تان ایجاد خواهد کرد.

برای مثال خدمات ابری آمازون در زمینه وب بر اساس زیرساخت پردازشی و سرورهای قدرتمندی که برای پشتیبانی خرده‌فروشی سایت آمازون در دسترس بودند، شکل گرفت. خدمات جدید آمازون، شامل ارائه ظرفیت‌های پردازشی سرور و فضای ذخیره‌سازی به شرکت‌های دیگر است.

۲. براساس ارزش پیشنهادی:

نوآوری بر مبنای پیشنهاد در برگیرنده خلق ارزش‌های پیشنهادی جدید است که سایر اجزای سازنده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوآوری می‌تواند به معنای ارائه یک ارزش جدید، متمایز و جهشی بوده و یا ممکن است ارائه ارزش‌های موجود بازار با لحاظ برخی ویژگی‌های متمایز باشد. نوآوری شما در ارزش‌های پیشنهادی ممکن است به یکی از اشکال زیر باشد:

کمّی: از قبیل قیمت، سرعت، عملکرد، ریسک و…

کیفی: همچون طراحی، تجربه کاربری، برند، راحتی، تازگی، سفارشی‌سازی و…

مثال: هنگامی که شرکت سمکس (یک تولید کننده سیمان مکزیکی) متعهد شد که سیمان پالایش شده (خالص) را به جای عرف ۴۸ ساعته در ۴ ساعت تحویل دهد، ناگزیر شد تا مدل کسب و کار خود را متحول سازد. این نوآوری به سمکس کمک کرد تا از یک تولیدکننده محلی سیمان در مکزیک به دومین تولیدکننده بزرگ سیمان در دنیا تبدیل شود.

۳. براساس مشتری:

نوآوری‌های بر اساس مشتری، برپایه نیازهای مشتری، سهولت در دسترسی و افزایش راحتی شکل می‌گیرد. این کانون در برگیرنده سه جزء زیر می‌شود که بازطراحی مجدد هر یک از آنها با هدف ایجاد تمایز با رقبا، می‌تواند منجر به خلق یک ایده کسب و کار شود:

بخش مشتریان: مشتریان جدید را هدف بگیرید، نیازهای پنهان و برطرف‌نشده را شناسایی کنید، روی دسته خاصی از مشتریان تمرکز کنید یا بازار خود را به یک بازار انبوه تبدیل کنید. هدف ارائه ارزش به کسانی است که حاضرند به خاطر آن به شما پول دهند نه به رقیبان‌تان.

ارتباط با مشتری: سعی کنید در جذب، حفظ و افزایش مشتریان راه‌های خلاقانه‌ای بیابید. فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی راهکارهای نوینی برای این منظور در اختیار کسب و کارها قرار می‌دهد که شما با استفاده از آنها می‌توانید مدل کسب و کار متمایزی بسازید.
پنج فاز مختلف کانال‌های کسب و کارتان را بازطراحی بکنید:
۱. چگونه مشتریان خود را از محصولات خود آگاهمی‌کنید؟
۲. چگونه به آنها امکان ارزیابی ارزش پیشنهادی خود را می‌دهید؟
۳. مشتریان چگونه برای خرید محصولات شما باید اقدام کنند؟
۴. ارزش پیشنهادی خود را چگونه به مشتریان تحویلمی‌دهید؟
۵. چگونه خدمات پس از فروش‌تان را به مشتریان ارائه می‌دهید؟
مثال: ۲۳andme تست DNA سفارشی‌شده را به افراد عادی ارائه داد؛ خدمتی که قبل از آن به صورت اختصاصی برای افراد متخصص در بخش سلامت و پژوهشگران در دسترس بود. این موضوع مستلزم تغییرات زیادی در ارزش پیشنهادی و تحویل نتایج تست بود که این شرکت این تغییرات را توسط پروفایل‌های تحت وب که به صورت انبوه سفارشی‌شده بودند، انجام داد.

۴. براساس تامین مالی:

نوآوری‌هایی که پیشران آنها جریان‌های جدید درآمدی، سازوکارهای قیمت‌گذاری یا ساختارهای هزینه کاهش یافته است در این دسته قرار می‌گیرند. نوآوری در این کانون را می‌توان به دو بخش زیر تقسیم کرد:

کاهش هزینه‌ها: به فرایندها، فعالیت‌ها و منابع کلیدی مورد نیاز خود بیاندیشید. سعی کنید راهکارهایی برای کاهش هزینه‌های جاری خود بیابید. بعضا با استفاده هوشمندانه از منابع و کاهش هزینه‌ها می‌توان حاشیه سود بیشتری نسبت به رقبا در بازار داشت.

افزایش درآمدها: مدل‌های درآمدی بسیاری وجود دارند. بسیاری از مدل‌های کسب و کار تنها با تغییر جریان و روش درآمدی خود تمایز رقابتی ایجاد می‌کنند. روش درآمدی را انتخاب کنید که به نفع مشتریان شما هم باشد. در این صورت آنها برای کاهش هزینه‌های خود شما را انتخاب خواهند کرد.

مثال: وقتی شرکت زیراکس، مدل زیراکس ۹۱۴ (یکی از اولین دستگاه‌های کپی‌کننده کاغذهای معمولی) را در سال ۱۹۵۸ اختراع کرد، قیمتی بسیار بالاتر از سطح قیمت‌های بازار برای آن در نظر گرفت. اما زیراکس یک مدل کسب و کار جدید توسعه داد که در آن ماشین‌های کپی به قیمت ۹۵ دلار در ماه اجاره داده می‌شدند. این خدمت شامل ۲۰۰۰ صفحه کپی رایگان بود و اضافه بر این تعداد، قیمت هر برگ کپی ۵ سنت بود. این گونه بود که مشتریان ماشین‌های جدید را در اختیار گرفتند و شروع به کپی کردن هزاران صفحه کاغذ در ماه نمودند.

نوآوری‌های چندگانه

نوآوری‌هایی هستند که توسط چندین کانون ایجاد می‌شوند و تاثیر زیادی بر چندین جزء سازنده مدل کسب و کار دارند.

مثال: هیلتی، تولیدکننده جهانی ابزارهای حرفه‌ای ساخت، مسیر خود را از فروش محصولات به اجاره مجموعه ابزارها به مشتریان تغییر داد. این یک تحول عظیم در ارزش پیشنهادی هیلتی بود. اما از سوی دیگر جریان‌های درآمدی این شرکت نیز از درآمدهای حاصل از فروش یکباره محصول به درآمدهای حاصل از خدمات مکرر تغییر یافت.

و اما در آخر:

یک «ایده کسب و کار» جدید، لزوما به معنای خلق یکباره و ناگهانی مدل کسب و کار خلاقانه‌ای که تا به حال وجود نداشته نیست. کار شما با تقلید از مدل‌های کسب و کار موجود و سعی در نوآوری در آنها برای ایجاد مزیت رقابتی با رقبای دیگر بازار باید شروع شود. برای این کار بوم مدل کسب و کار ابزار قدرتمندی است که امکان ایده‌پردازی به ما در چهار کانون مهم یعنی منابع، ارزش، مشتری و منابع مالی می‌دهد.

از دیدگاه چسبرو منافع اقتصادی بنگاه از محل فناوری هایش، بیش از آن که ریشه در ویژگیهای خود فناوری داشته باشد، در گرو گزینش مدل کسب و کار مناسب است.

براین اساس انتخاب مدل کسب و کار مناسب برای یک ایده جدید بسیار اهمیت دارد و توجه به این نکته را ضروری می­‌کند. براساس دیدگاه چسبرو و ریچارد روزنبلوم مدل کسب و کار دارای کارکردهای زیر می­باشد:

۱٫ بیان دقیق گزاره ارزش، یعنی ارزشی که با محصولات و خدمات ساخته شده برپایه یک فناوری برای کاربران آفریده می­‌شود؛

۲٫ شناسایی یک بخش بازار؛ یعنی کاربرانی که فناوری برای آنها سودمند است و هدفی که فناوری برای آن به کار خواهد رفت؛

۳٫ تعریف ساختار زنجیره ارزش بنگاه، که برای ساخت و توزیع محصولات لازم است و تعیین داراییهای مکمل لازم برای پشتیبانی از جایگاه بنگاه در این زنجیره

۴٫ تعیین سازو کارهای درآمدزایی برای بنگاه و برآورد ساختار هزینه و حاشیه سود هدف برای تولید محصول، با توجه به گزاره ارزش و ساختار زنجیره ارزش انتخاب شده؛

۵٫ توصیف جایگاه بنگاه در شبکه ارزشی که تامین کنندگان و مشتریان را به یکدیگر پیوند می زند؛ شامل شناسایی رقبا و بنگاههای مکمل بالقوه؛

۶٫ تدوین راهبرد رقابتی که بنگاه نوآور با آن مزیتی در برابر رقبا به دست میآورد و آن را نگه میدارد.

برای درک بهتر مفهوم مدل کسب و کار اجزای این مدل را طبق تعریف الکساندر استروالدر و ایو پیگنیور معرفی می‌کنیم. بر مبنای این تعریف در هر مدل کسب و کار بایستی ۹ جزء زیر تعریف شوند:

۱٫ بخش های مشتری : هر سازمان به یک یا چند بخش از مشتریان خدمت میکند.

۲٫ ارزش های پیشنهادی: سازمان به دنبال حل مشکلات مشتری و برآوردن نیازهای او از طریق ارزش های پیشنهادی است.

۳٫ کانال ها: ارزش­های پیشنهادی از طریق کانالهای ارتباطی، توزیع و فروش به مشتریان ارائه می­‌شود.

۴٫ ارتباط با مشتری: با هریک از بخشهای مشتریان روابطی ایجاد شده و این روابط حفظ می شوند.

۵٫ جریان‌های درآمدی: ارزشهای پیشنهادی که به گونه ای موفقیت آمیز به مشتریان ارائه می شوند، منجر به جریان‌های درآمدی می‌­گردند.

۶٫ منابع کلیدی: عبارتند از دارایی های مورد نیاز برای ارائه اجزایی که پیشتر توصیف شدند.

۷٫ فعالیت‌های کلیدی: عبارتند از فعالیت های مورد نیاز برای ارائه اجزایی که پیشتر توصیف شدند.

۸٫ شرکای کلیدی: برخی فعالیتهای برون سپاری می‌گردند و برخی منابع از خارج از سازمان کسب می‌شوند.

۹٫ ساختار هزینه: عناصر مدل کسب و کار منجر به ایجاد ساختار هزینه می‌گردند.

استروالدر این ۹ جزء را در قالب تابلوی طراحی کسب و کار نمایش می‌دهد و ارتباط آنها با یکدیگر را مشخص می­‌سازد.

در ادامه می توانید بوم کسب و کار خام و چند نمونه از بوم کسب و کار شرکت های مختلف را مشاهده کنید: